سردخانه دارویی یکی از کاربردی ترین و مهمترین تجهیزات برای نگهداری انواع مواد دارویی مثل انواع شربت، آمپول، داروهای خاص و … برای جلوگیری از فاسد شدن است.
آشنایی با سردخانه نگهداری دارو
سردخانه دارویی یکی از کاربردی ترین و مهم ترین تجهیزات برای نگهداری انواع مواد دارویی مثل انواع شربت، آمپول، داروهای خاص و … برای جلوگیری از فاسد شدن است.
امروزه با پیشرفته تر شدن فناوری ها دیگر با مشکل نگهداری طولانی مدت مواد دارویی رو به رو نخواهیم شد. سردخانه دارویی یکی از تجهیزاتی بوده است که توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
یکی از مهم ترین مشکلات برای نگهداری مواد دارویی به صورت زیاد در مدت زمانی طولانی مدت قابلیت فاسد شدن آن ها بوده است با توجه به این مسئله باید شرایطی به وجود آید تا بتوان این مواد را به صورت طولانی مدت نگهداری کرد و از خراب شدن و فاسد شدن آن ها جلو گیری کرد. از آنجایی که سردخانه های دارویی برای نگهداری حجم زیادی از مواد و محصولات استفاده می شود، استاندارد و تکنولوژی طراحی آن ها اهمیت فراوانی دارد.
مقاله آموزشی: هزینه ساخت سردخانه چگونه محاسبه می شود؟
سردخانه های نگهداری دارو از جمله سردخانه های بالای صفر هستند که مثل سردخانه های دیگر مواد خوراکی و مصرفی دیگر، برای آن ها دما و رطوبت از پیش تعیین شده ای وجود دارد. دمای مطلوب برای نگهداری داروها بین ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد است. رطوبت نسبی مجاز در سردخانه های نگهداری دارو ۶۰٪ است. اگر رطوبت و دمای نگهداری خارج از بازه ی مذکور باشد، طول عمر مفید دارو کاهش یافته یا دارو دچار فساد می شود.
استفاده از قفسه های مناسب برای جایگذاری داروها و چک کردن دائمی وضعیت تهویه ی سالن ها از موارد حائز اهمیت است.
مهم ترین وظیفه یک سرد خانه مرغوب که در ساخت این وسیله باید به آن توجه ویژه ای شود شامل چند مورد می شود:
• برخورداری از دمای مناسب متناسب با خواست مشتری
• کنترل اتمسفر
• کنترل رطوبت
قشه دمایی سردخانه دارو بر اساس استانداردهای مختلف سیستم های گرمایش و سرمایش انجام می گیرد که متداول ترین روش بر اساس معیارهای زیر است:
• اول از محل مورد نظر یک نقشه دقیق طبق چیدمان قفسه ها، پارتیشن ها و سیستم های سرمایش و گرمایش تهیه می شود.
• بعد از تعیین محل های مورد نیاز نصب سنسور، مطابق با دستورالعمل مربوط به محل مورد نظر، سنسورها در چند ارتفاع مختلف نصب می شوند.
• گزارش گیری و نمونه برداری دمایی از لحظه شروع فعالیت دیتالاگرها تا حداکثر زمان تعیین شده توسط بازرسان، ادامه دارد.
• بعد از مدت زمان مورد نظر، دیتالاگرها از محل نصب جمع آوری شده و برای تحلیل داده در اختیار نرم افزار نقشه دمایی قرار می گیرند.
• نرم افزار تحلیل داده نقشه دمایی، می تواند نقاط سرد و گرم و تمام جزئیات انحرافات دمایی را مشخص کند.
• بعد از تحلیل دقیق داده ها و مشخص شده محاسبات عملکرد SDT و MKT گزارش نهایی متناسب با دستورالعمل ها صادر می شود.
• بر اساس استاندارد ISPE باید در هر محل نقاط سرد و گرم دیتالاگر دائمی (یا فصلی) نصب شود تا مراقبت های دمایی انجام شود.
مقاله آموزشی: سردخانه فریونی چیست
دمای سردخانه نگهداری دارو
• دمای سردخانه نگهداری دارو معمولا + ۲ c ~ + 8 ° c° است. سردخانه عمدتا محصولات و دستگاه های مختلف پزشکی را نگهداری می کند که کیفیت آن ها در دمای معمولی تضمین نمی شود.
• اتاق سرد دارو را در دمای پایین نگه می دارد و عمر مفید را طولانی تر می کند و نیازهای فنی اداره دارو را برآورده می کند.
• سیستم کنترل تبرید تکنولوژی کنترل الکتریکی میکرو کامپیوتر هوشمند را برای مداخله انسانی مورد نیاز تصویب می کند.
• این می تواند نظارت و ثبت درجه حرارت و رطوبت منطقه ذخیره سازی
• با دمای ثابت کاملا اتوماتیک ، راه اندازی خودکار و خاموش کردن بدون عملیات دستی و نمایش دمای دیجیتال ، امنیت ذخیره سازی داروها تضمین می شود.
درجه حرارت انبار باید مطابق شرایط نگهداری داروها باشد:
الف) انبار سردخانه ای با درجه برودت ۸-۲ درجه سانتی گراد
ب) انبار خنک با درجه حرارت ۱۵-۸ درجه سانتی گراد
ج) انبار معمولی با درجه حرارت ۳۰-۱۵ درجه سانتی گراد
د) انبار گرم با درجه حرارت ۴۰-۳۰ درجه سانتی گراد
انواع سردخانه ی دارویی
مقاله آموزشی: نصب و راه اندازی انواع سردخانه
سردخانه برای ذخیره سازی واکسن:
با دمای 0 تا 8 درجه ی سانتی گراد، می توان از آن برای ذخیره کردن واکسن، دارو و غیره استفاده کرد.
سردخانه برای ذخیره سازی دارو:
با دمای 2 تا 8 درجه ی سانتی گراد، می توان از آن برای ذخیره سازی دارو، محصولات بیولوژیکی و غیره استفاده کرد.
سردخانه برای ذخیره سازی خون:
در دمای 1 تا 5 درجه ی سانتی گراد، می توان از آن برای ذخیره ی خون، محصولات دارویی و بیولوژیکی و غیره استفاده کرد.
سردخانه برای ذخیره سازی با دمای پایین:
در دمای منفی 20 تا منفی 30 درجه ی سانتی گراد، می تواند پلاسمای خون، مواد بیولوژیکی، واکسن هایی که برای نگهداری به دمای پایین نیاز دارند، معرف ها و غیره را ذخیره کند.
سردخانه برای ذخیره سازی با درجه حرارت بسیار پایین:
در دمای منفی 30 تا منفی 80 درجه ی سانتی گراد، می توان از آن برای ذخیره ی جفت، منی، سلول های بنیادی، پلاسمای خون، مغز استخوان، نمونه های بیولوژیکی و غیره استفاده کرد.
داروهایی که باید در یخچال نگهداری شوند:
اگر دستورالعمل روی بسته بندی دارو می گوید "در یخچال نگهداری شود" یا "در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد نگهداری شود" به این معنا است که شما باید دارو را در یخچال نگهداری کنید.
یخچال ها فقط برای نگهداری داروها نیستند بلکه دیگر اقلام، مثل مواد بیولوژیکی مانند خون، بافت و اندام نیاز به تبرید دارند. آزمایشات بالینی و مواد بیولوژیکی می بایست اغلب در دمای 150- درجه سانتی گراد به مدت حداقل 10 روز ذخیره شود.
یخچال های موجود در داروخانه مجهز به دستگاه هایی هستند که می توانند دمای فعلی داخل یخچال را نمایش دهند. با این حال، بیشتر یخچال های خانگی دمای فعلی را نمایش نمی دهند.
مقاله آموزشی: آشنایی با سردخانه لبنیات
سه دلیل اصلی اینکه چرا داروها باید در سردخانه نگهداری شوند:
1)برای حفظ اثربخشی دارو
داروهایی که باید سرد نگه داشته شوند، زمانی که خارج از محدوده دمایی توصیه شده قرار می گیرند، بعد از یک دوره زمانی خاص، اثر خود را از دست می دهند. دوره پایداری بستگی به نوع دارو دارد و معمولاً در بسته آن درج می شود.
2)برای حفظ استریل دارو
استریل به این معنی است که داروها عاری از میکروارگانیسم ها مثل باکتری ها هستند. بعضی از داروها به ویژه قطره های چشمی یا قطره های گوش که در مراکز مراقبت های بهداشتی به صورت اسپتیک (عاری از میکروب) و بدون مواد نگهدارنده ترکیب می شوند، همیشه باید در شرایط سرد نگهداری شوند تا رشد باکتری ها کند شود.
3)برای حفظ شکل فیزیکی دارو
بعضی از داروها به شکل شیاف باید در یخچال نگهداری شوند تا قبل از استفاده ذوب نشوند. همه داروهایی که در یخچال داروخانه ها نگهداری می شوند، نباید توسط بیماران در خانه به همان وضعیت نگهداری شوند. به طور مثال، بسته به نوع انسولین، انسولین فعلی مورد استفاده را می توان در دمای اتاق با ثبات حداکثر تا یک ماه قرار داد.
داروهایی وجود دارند که اول در دمای اتاق در داروخانه نگهداری می شدند. ولی در حین استفاده باید در یخچال نگهداری شوند. به طور مثال می توان بسیاری از شربت های آنتی بیوتیکی به شکل پودر مانند آموکسی سیلین تری هیدرات را نام برد که برای استفاده با افزودن آب به آن آماده می شوند. گرچه سوسپانسیون آموکسی سیلین تری هیدرات بعد از مخلوط شدن در یخچال نگهداری می شوند، ولی می تواند تا هفت روز دوام داشته باشد و اثر خود را پس از آن از دست بدهد.
مقاله آموزشی: آشنایی با سردخانه گوشت و مرغ
مراحل زیر برای نگهداری داروها در یخچال خانگی توصیه می شود:
• داروها را در وسط قفسه های یخچال نگه دارید و آن ها را از سایر مواد داخل یخچال دور کنید.
• داروها را از قسمت فریزر و از دریچه های هوا دور نگه دارید تا از تشکیل بلورهای یخ که می توانند به داروها آسیب برسانند، جلوگیری شود.
• داروها را در درب یخچال نگهداری نکنید. زیرا هر بار که در یخچال باز می شود در معرض دمای نامناسب قرار می گیرند.
• اطمینان حاصل کنید که داروها به راحتی در دسترس کودکان قرار نمی گیرد.