شیر انبساط قسمت سوم سیستم تبرید بعد از کندانسور می باشد که عمل قرار گرفتن این شیر قبل از اواپراتور است.
شیر انبساط (اکسپنشن ولو) چیست؟
شیر انبساط این توانایی را دارد که فشار و دمای ثابت مبرد در اواپراتور را کنترل کند، از شیر انبساط در مواقعی که به دمای ثابت نیاز باشد استفاده میگردد. انتخاب شیر انبساط به عوانلی بستگی دارد از جمله: نوع مبرد، ظرفیت اواپراتور و فشارهای داخلی و خارجی درون آن
وظیفه شیر انبساط چیست؟
شیر انبساط به طور کلی به سه دسته اصلی لوله موئین، شیر انبساط ترموستاتیک و شیر انبساط الکترنیکی تقسیم بندی می شوند که هر کدام بنا به کاربرد و ظرفیت سردخانه و چیلر مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع شیر انبساط:
شیر انبساط ترموستاتیک (حرارتی)، دستی، لوله مویی، اتوماتیک، الکترونیکی و شناور
آشنایی باشیر انبساط ترموستاتیک:
یکی از پرکاربردترین شیر انبساط (اکسپنشن ولو) برای سردخانه و تهویه مطبوع شیر انبساط ترموستاتیک می باشد نحوه عملکرد این شیر انبساط به این نحو می باشد که با افزایش بار در اواپراتور، شیر انبساط ترموستاتیکی به میزان مورد نیاز باز شده و اجازه عبور مبرد بیشتر را به اواپراتور می دهد و در صورت کاهش بار شیر بسته می شود و اجازه عبور مبرد را نمی دهد.
استفاده از این شیر انبساط مزایایی نسبت به اکسپنشن ولو الکتریک دارد که عبارتند از :سادگی و کم هزینه بودن و سادگی در تعمیر . این شیرها از برگشت مبرد به کمپرسور جلوگیری میکند و میتوان گفت گزینه ی خوبی برای محافظت از کمپرسور می باشد. اجزای اصلی و سازنده شیر انبساط ترموستاتیک بدنه سوپاپ،دیافراگم،سوزن،فنر،می باشد.
شیر انبساط ترموستاتیک سه مدل مختلف دارد :
1-شیر انبساط ترموستاتیک با سوزن تعویضی:مناسب برای بازه دمایی معین.
2-شیر انبساط ترموستاتیک سوزن ثابت: مناسب برای محصولات پک شده مانند سیستم تبرید یخچال خانگی.
3-شیر انبساط با نازل تزریقی :برای سیستم تبرید دو مرحله ای و اینتر کلور
آشنایی با شیر انبساط الکترونیک:
با گسترش علم و تکنولوژی و اندازه گیری دقیق باعث ایجاد اکسپنشن ولوهای جدیدی به نام شیر انبساط الکترونیک شده است که ویژگی های دارند از جمله: دقت و سرعت بالا و سهولت در فرایند خنک کردن سردخانه. شیرهای انبساط الکترونیکی توسط درایو کنترل میشوند و بهتر است نصب شیر انبساط الکترونیکی همراه با کنترل PLC و ترانسمیتر فشار و سنسور دما انجام شود.
شیر انبساط الکترونیکی دو مدل مختلف دارد:
1:شیر انبساط پالسی
2: شیر انبساط استپری
آشنایی با لوله مویین
ساده ترین نوع کنترل کننده مبرد در اواپراتور که به جای شیر انبساط در ورودی اواپراتور قرار می گیرد. کاربرد لوله مویین بیشتر در کاربرد های سبک و ظرفیت های پایین مانند یخچال خانگی و فریزر خانگی می باشد. باید هنگام نصب لوله مویین به طول و قطر لوله بسته به نوع گاز مبرد، توان کمپرسور تبرید و ظرفیت تولید سرما در یخچال دقت گردد و به دلیل عدم تنظیم پذیری در لوله مویین در صورت انتخاب اشتباه و همچنین تغییر اجزای دیگر سیستم تبرید نیاز است که لوله مویین قبلی از سیستم خارج شده و یک عدد جدید نصب گردد.
تفاوت شیر انبساط ترموستاتیکی و الکتریکی در این است که شیر انبساط ترموستاتیکی مانع برگشت جریان مبرد به کمپرسور میشود. در نتیجه برای حفاظت از کمپرسور گزینه ی خوبی محسوب میشود.
نقش شیر انبساط یا اکسپنشن ولو
شیر انبساط برای انجام دو کار طراحی شده است:
1: کنترل مقدار مبرد ورودی به داخل اواپراتور: نباید مبردی به صورت مایع داخل کمپرسور بشود. اگر ظرفیت انتقال حرارت مورد نیاز در اواپراتور افزایش یابد، اکسپنشن ولو اجازه می دهد مقدار بیشتری از ماده سرمازا به داخل اواپراتور راه باز کند و برعکس این اتفاق هم ممکن است رخ بدهد یعنی ظرفیت برودتی اواپراتور کم شود شیر انبساط مقدار مبرد را کاهش می دهد.
2:حفظ اختلاف فشار بین کندانسور و اواپراتور: اختلاف فشار ایجاد شده در سیستم که ناشی از کار کمپرسور است، توسط شیر انبساط یا اکسپنشن ولو در سیکل تبرید حفظ می شود.
انواع شیر انبساط:
1: شیر انبساط حرارتی
2: شیر دستی
3: لوله موئین
4: شیر اتوماتیک
5: شیر انبساط الکترونیکی
6: شیر شناور فشار پایین
7: شیر شناور فشار بالا
تاثیر عملکرد سیستم با انتخاب شیر انبساط مکانیکی سایز بالاتر
اگر ظرفیت شیر انبساط بیشتر از ظرفیت اواپراتور باشد باعث ورود بیشتر مبرد به اواپراتور می شود و درنتیجه باعث کاهش ظرفیت چیلر می شود.
قیمت اکسپنشن ولو
شیرهای انبساط باتوجه به نوع آنها و سایز و نوع مبرد قیمت گذاری می شوند هر چی اکسپنشن برگتر باشد قیمت آن بزرگتر خواهد بود یکی از مواردی که در تعیین قیمت اکسپنشن ولو بسیار تعیین کننده است نوع مبرد سازگار با اکسپنشن ولو نهایت توانایی انبساط مبرد است. هر چه مبرد خاص تر و قدرت انبساط مبرد توسط اکسپنشن ولو بیشتر باشد قیمت آن نیز افزایش می یابد.
مقاله آموزشی:
سردخانه فریونی چیست
نشانه های خرابی شیرانبساط
شیر انبساط آسیب دیده صداهای گوناگونی از خود ایجاد می کند ناگفته نماند که صدا می تواند بروز مشکل در بخش دیگری باشد ولی صدای جیرجیر و بعضی صداهای منظم، مربوط به شیر انبساط آسیب دیده است.